”När jag såg den här kavajen visste jag att jag skulle bära den. Jag visste inte hur jag skulle få den, å ena sidan var den mycket dyr för mig vid den tiden, å andra sidan hade den några defekter. Under ett par veckor letade jag i många butiker för att försöka hitta samma kavaj, men jag återvände till denna. Oavsett felen bestämde jag mig att köpa den och när jag skulle betala, såg kassören defekterna och sålde den till mig för nästan ingenting.
Jag förälskade mig i den här kavajen. När jag kom hem började jag omedelbart med det jag hade planerat att göra med kavajen. Jag började göra en film. Filmens tema var min långa kamp mot migrationsmyndigheter. Huvudsyftet var att sätta homofobi på agendan, något som äger rum runtom i världen, men som migrationsmyndigheter inte alltid ser på med objektiva ögon. När jag släppte filmen hade det gått 1200 dagar sedan början av min kamp för rätten att stanna i ett säkert land. Rätten som jag och min partner nekades.
Kavajen har varit med mig i alla viktiga situationer. Jag bar denna kavaj under Stockholm Pride, jag bar den under möten på Migrationsverket och i Migrationsdomstolen. Jag var klädd i denna kavaj när migrationsmyndigheterna tog mig i förvar. Den 21 januari 2016, när migrationsmyndigheterna försökte utvisa mig, stod jag på flygplatsen i handbojor och med den här kavajen på mig. Med denna kavaj lämnade jag fängelset, efter att det svenska samhället hade stått upp för mig. För mig är denna kavaj en symbol för motstånd men även en symbol för tron på en bättre framtid.
Senare, när jag talade vid en stor demonstration hade jag på mig denna kavaj. Berättelsen slutade lyckligt och den här kavajen kommer alltid att vara en påminnelse om att aldrig ge upp. Och du kommer alltid att hitta styrkan att fortsätta kämpa även om allt verkar förlorat.”
Ur arkivet. Originalcitat.
”’Unstraight är framtiden. Jag hoppas ni vågar använda det,’" sa Ylva-Maria och lämnade en påse med verktyg för att göra avgjutning av damers genitalier.
Vid invigningen av Pride House i Stockholm på Pride 2012 får The Unstraight Museum sin första donation från invigningstalaren Ylva-Maria Thompson. Två dagar senare är det ännu inte använt. Men vi får väl se. Framtiden är ju vår…”
Ur arkivet, originalcitat. Insamlat 2012.
”Jag trodde alltid att om jag skrev ner namnen på alla jag legat med, så skulle jag aldrig kunna glömma dem. Jag tänkte att om jag inte glömde deras namn, så kunde ingen kalla mig för hora. Nu sparar jag listan av mer sentimentala skäl. När jag ser på den nu, ser jag inte bara en lista med namn, jag ser en lista med minnen. Om någon vill kalla mig hora idag bryr jag mig inte. Jag har lärt mig att de minnen jag skapar och med vem jag skapar dem inte har något att göra med andras åsikter.
Det andra jag ser när jag tittar på den här listan är det tydliga skiftet när jag slutade ligga med män och började ligga med kvinnor – och att listan över män tog slut, men att listan över kvinnor hela tiden växer. Där männens namn slutar och kvinnornas börjar, där började resten av mitt liv.”
Ur arkivet, svensk översättning.
”Det var en vacker dag i april, våren kommer tidigt i Mellanöstern och redan i april stod körsbärsträdet utanför fönstret i full blom. Det lilla, men fina, studentrummet var fyllt av solljus. Luften var lätt och frisk med en behaglig, sval vind. Vi var unga, vi var förälskade. Och våra kroppar var för små att hålla allt inne.
Det var inte den första kyssen men kanske den första speciella, som följdes av ännu en och en till. Kanske var det den där speciella ur vilken två kroppar blir en, händer letar efter andra händer, och tillsammans träder in i en okänd värld av kärlek, lycka och skönhet.
När min rumskompis kom in i rummet och fann oss tätt ihop försvann allt det goda och vackra jag kände. Hon skrek: ’sjuk’, ’ful’, ’omoralisk’, ’självisk’ … orden snurrade i mitt huvud och det tog en evighet att bli av med skammen och skulden de orden planterade inom mig.
Jag funderar fortfarande på om jag ska tänka på denna dag som ett vackert eller ett sorgligt minne, det är definitivt ett oförglömligt. Linnet tillhör inte mig, utan kvinnan jag var kär i. Linnet är ett minne från den dagen, en dag av kärlek och sorg. Dagen då jag upptäckte att kärlek inte fördelas rättvist i denna värld.
Jag, som fortfarande förälskar mig i kvinnor och som fortfarande älskar att förälska mig i april.”
Ur arkivet. Originalcitat.
”Detta är gåvan från den första kärleken, även om det inte var den första gåvan. Den kommer alltid att vara med mig. Den ger mig styrka att kämpa för livet som är inte så lätt. Jag träffade min pojkvän 2009. Vi ville ge varandra en gåva, som en symbol för vår kärlek. En kärlek som varken fick synas eller höras. Han visste att jag älskade silver och köpte detta silverarmband till mig. Jag har haft det på mig ända sedan dess. Armbandet betyder mycket för mig.
När jag flydde mitt land, på resa med smugglarna från Kurdistan till Sverige, i skogarna, genom bergen, i Turkiet, i Bulgarien och Serbien, i ett fängelse vid gränsen i Ungern med handbojor runt handlederna, och så många andra platser. Under hela tiden behöll jag armbandet och när jag tittar på det, tänker jag på alla goda och dåliga minnen. Goda och dåliga minnen av liv och kärlek. Jag tycker det är väldigt vackert när folk behåller gåvor som de fått av sina kära.”
Ur arkivet, originalcitat.
”När jag var tolv år gammal förstod jag att jag var gay. Jag gillade bara killar. Jag tittade alltid på killar, inte tjejer. Det var mycket obesvarad kärlek i mitt liv. Men för ett år sedan fann jag min kärlek. Hans namn var Anton. Han var den enda människa jag älskade uppriktigt. Och det gjorde han också. Ödet ville ändå inte att vår kärlek skulle vara för evigt. Anton var gay, men han dolde det för människor runtomkring honom. I början spelade jag med i hans spel eftersom jag älskade honom så mycket. Jag har alltid tyckt att en människa ska vara öppen, först och främst gentemot sig själv. Och han kunde inte dölja den han var. Det slutade med att vi gjorde slut ett år efter vårt första möte.
Sist jag såg honom var den 9 maj. Vi möttes av en slump under segerparaden. Han var stilig som vanligt. Han var med sin nya pojkvän. Vi småpratade en stund. Till slut frågade jag om han hade en tändare. Den var rosa. Den rosa tändare jag hade köpt till honom tidigare. Han hade bråttom. Så han väntade inte tills jag hade tänt min cigarett, istället sa han, ”Ta den! Du kan lämna tillbaka den senare!”
Samma dag attackerades jag på grund av min sexuella läggning. Och två dagar senare lämnade jag Ryssland för att rädda mitt liv.
Jag har inte sett Anton sedan dess.”
Ur arkivet. Originalcitat.
”Jag har tagit kvinnliga hormoner sedan 1966. I början var jag tvungen att få tag på dem via svarta marknaden. Nu är jag 79 och får dem utskrivna av min läkare. Tiderna har förändrats.”
Ur arkivet, del av Unstraight Perspectives @ Vietnam. Svensk översättning.
”Alla de där övertalande, hotfulla och hatiska meddelandena som min man skickade efter att han fick veta att jag var kär i en kvinna och ville skiljas, låg sparade på det här numret. Nu är det för fullt för att rymma fler av hans meddelanden.”
Ur arkivet, del av Unstraight Perspectives @ Vietnam. Svensk översättning.
”Badet ligger längst ut på Saltsjöbanan, omringat av pampiga villor, Grand Hotel och dyra båtar. I kaféet kan en köpa ett glas vitt och en räksmörgås, och en måste betala inträde för att komma in. Men, om en kan bortse från det, så väntar bakom dörren till den ljusblå byggnaden havet och det mjuka träet att ligga på. Det är en plats utan dömande blickar, med tanter som ser ut att ha badat där varje dag de senaste 103 åren (sedan badet öppnade 1913). Den ger en möjlighet att bara få vara i kroppen, att njuta av hur den känns. Av smidigheten, tyngden, huden. Hur den luktar när den svettas, när solen har lyst på den. Hur håret blir trassligare för varje dopp. Och det finns ett hopptorn!”
Greta Weibull om kallbadhuset i Saltsjöbaden och friheten i kvinnoseparatistiska badmiljöer. Citerad i Stockholm Region Unstraight – Greta, Stockholms läns museum, 2016.
Bild: Saltsjöbadens hembygdsförening
”Den här betyder mycket för mig – det var en gåva från min pojkvän på min första arbetsdag hos Alliansen mot HBTQ-diskriminering.”
Från arkivet, svensk översättning. Insamlat från Tirana, Albanien.
”Man spanade och flörtade över borden och sammanstrålade sedan ute på gatan.”
Om Mocca-konditoriet på hörnet Nybrogatan/Riddargatan på 50-talet.
Kaféer och konditorier har varit inofficiella och ändå offentliga mötesplatser för unstraighta personer. I mitten av 1900-talet fanns flera kaféer med samma funktion. Det sägs att servitriserna inte sällan spelade en aktiv roll och placerade ensamma gäster vid samma bord.
Bild: Siv Rahm (1936-), 1961. Stadsmuseet i Stockholm / Stockholmskällan, Fö 271. Licens: CC BY.
Lesbisk Front bildades 1975 av radikala lesbiska aktivister som ett alternativ till RFSL. Inspirerade av den framväxande kvinnorörelsen drev de demonstrationer, föreläsningar och politiska aktioner – bland annat genom att storma scenen på en sexklubb i Stockholm som annonserat en ”lesbisk sexshow”, där de rullade ut en banderoll med texten: ”Sluta förnedra lesbiska kvinnor!”
År 1979 öppnade de Kvinnohuset på Snickarbacken på Norrmalm – en central plats för feministisk verksamhet. Huset flyttade senare till Blekingegatan och stängdes år 2005.
Bild: Lesbisk Front stormar scenen på porrklubben Pussy Cat i Stockholm, 1975. (Foto: QRAB)
”Jag har för vana att köpa en ring till mig själv när jag gör slut med någon jag älskar, för att ha ett minne av dem, eller också köper jag en medan vi fortfarande är tillsammans. Jag har tre ringar och tre ex. Mina ringar är som en symbol som påminner mig om att de fortfarande existerar även efter att de är borta. Jag köpte en svart ring tillsammans med min första pojkvän när vi fortfarande var ihop. Jag har haft den på mig sedan dess, även efter att vi gjorde slut. Jag brukade snurra på den och tänka på honom. Nu har jag haft mina ringar i två år och de är alltid med mig. Mina ringar har namn, var och en uppkallad efter en av mina ex‑pojkvänner. Varje morgon säger jag deras namn när jag tar på mig ringarna och önskar oss alla en god dag.”
Ur arkivet, svensk översättning.
”Möt mig vid Molins fontän kl. 12. Endast hästgardister göre sig besvär.”
I början av 1900-talet använde män som sökte möten med andra män Stockholms offentliga toaletter för att klottra anonyma kontaktannonser. En ”stilig, kåt herre” kunde till exempel uppmana intresserade att gå till Dramaten – och känna igen varandra genom en vit lapp eller en blomma i knapphålet. I urinkurerna delades också erfarenheter och ibland varnade man för farliga män.
Bengt Claudelin, museimedarbetare vid Hallwylska palatset, dokumenterade under sin fritid dessa meddelanden i klotterböcker. Idag har Hallwylska museet digitaliserat materialet, och under Pride hålls stadsvandringar på temat.
Bild: Ett uppslag i en av Bengt Claudelins anteckningsböcker, där han kalkerat av en teckning från en toalettvägg. (Foto: Hallwylska museet/SHM)
”Jag var 4 år gammal när flickorna som bodde bredvid förklarade för mig vad sex är. Kanske ville de prata om sex för att de hade sett sina föräldrar ha sex. Själv har jag aldrig sett det, eftersom jag alltid har bott med bara min mamma. När de förklarade det för mig bestämde jag att jag var en pojke och därför borde jag älska och ha sex med flickor. Samtidigt gav min mamma mig en docka i nyårspresent, en väldigt vacker en, som också kunde gå. I den dockan såg jag flickan som jag kunde älska som pojke. Jag behöll den här leksaken i många år, försökte göra den vackrare genom att sminka dess ansikte. Min docka hade en väldigt uttrycksfull kvinnlig kropp och jag kysste dess kroppsdelar, läppar, och i min barn-sliga fantasi hade jag sex med den. Min mormor och mamma kom ofta på mig när jag kysste min docka. De sa alltid att jag inte skulle göra så men jag slutade aldrig älska min docka.”
Ur arkivet, svensk översättning.
”För mig personligen har fotbollen alltid varit en plats där jag har kunnat uttrycka mig utanför snäva ramar för vad en tjej ska vara (...). En plats där min lesbiska identitet aldrig har varit ett problem, aldrig ifrågasatts.”
- Saga Nurmi, citerad i Stockholm Region Unstraight – Fotboll, Stockholms läns museum, 2016.
”För mig personligen har fotbollen alltid varit en plats där jag har kunnat uttrycka mig utanför snäva ramar för vad en tjej ska vara (...). En plats där min lesbiska identitet aldrig har varit ett problem, aldrig ifrågasatts.”
- Saga Nurmi, citerad i Stockholm Region Unstraight – Fotboll, Stockholms läns museum, 2016.
Tyresövallen, som förut gick under namnet Bollmoravallen, har varit hemmaplan för Tyresö FF sedan 1960-talet och blev under 2010-talet en av Europas mest omtalade arenor för damfotboll. Här har världsstjärnor som Marta Viera da Silva, Caroline Seger och Linda Sembrant spelat inför tusentals fans.
Länge fanns HBTQ+-litteratur inte i Stockholms bokhandlar. Därför har queera boklådor varit viktiga som mötesplatser och kulturhus. De har fungerat som rum för identitetssökande, politisk organisering och gemenskap.
1981 utvecklades ett bokbord som ett par medlemmar i RFSL startat till bokhandeln Rosa Rummet. När RFSL flyttade till nya lokaler på Sveavägen valde några lesbiska medarbetare att istället starta Kvinnobokhandeln Medusa, med fokus på lesbisk och feministisk litteratur. 2006 öppnade Hallongrottan i Hornstull. Här kunde du köpa queerfeministisk litteratur, spela pingis, delta i politiska samtal eller gå på ståupp. Butiken stängde 2013 men du kan än idag se skylten om du promenerar längs Bergsundsgatan.
”Det här var ett fint försök att ändra lagen om spermiedonationer i Sverige under 1980-talet. Den sattes upp i Stockholm av Lesbisk Feminist.”
Ur arkivet, originalcitat.
”Den här sångboken är en del av den färgstarka historien om lesbiska feminister i Sverige mellan 1970 och 1985. Det var en rolig tid – vi åstadkom mycket.”
Ur arkivet, originalcitat.
LYRICS TILL LESBISK NATIONALSÅNG:
Du gamla, du unga, du lesbiska mö
du stolta, du glädjerika böna
Jag hälsar dig skönaste kvinna uppå jord
Din arm, din barm och dina länder sköna
Din arm, din barm och dina länder sköna
Vi tronar på minnen från fornstora dar
men historien har gömts av patriarkatet
Vi vet hur det är och ska kämpa för det
Ja, jag vill leva, jag vill dö som lesbisk
Ja, jag vill leva, jag vill dö som LESBISK
”Flaggor följer dig vart du än går, med många färgglada människor runtomkring – det finns inget bättre än att träffa människor och ha det kul. Alla uttrycker sina tankar, ser varandra och visar sin nakenhet! Jag vet inte vart jag ska vända blicken och jag vill inte missa något, inte ett enda ansikte. Jag blir känslosam av all kärlek. Ungdomen, kyssarna, barnen. Alla som delar dessa speciella ögonblick och målar sitt liv i färg.
Jag glömmer bort mig själv i vimlet av alla fantastiska människor, som lever i ögonblicket, som ser sig omkring för att hitta någon. Alla regnbågar, alla löften, all lycka. När jag stoppar händerna i fickorna upptäcker jag att de är fulla av flyers, godis och kondomer. Andas och upplever frihet. Det är här du lever din dröm och inte längre bryr dig om vad folk tycker. Alla rädslor försvinner. Att delta i Pride för första gången gör en lycklig!”
Ur arkivet, originalcitat.
”Dessa var våra tillfälliga förlovningsringar. Min dåvarande flickvän, numera fru, köpte dem i en butik med billiga accessoarer. Och de passar inte ens. Vad det är för material vet jag inte, jag tror att det är stål men jag är inte säker. Frieriet var väldigt spontant och när jag frågar min fru om det idag berättar hon bara att: ’Jag kan inte och kommer inte att leva utan dig’. Lyckligtvis bytte vi ut ringarna och den nya har jag på mig varje dag. Vart jag än går.
Jag har rest till många länder där HBTQ-personer, deras liv och deras erfarenheter inte erkänns. När jag fyller i visumansökningar stöter jag ofta på frågan: ’Är du gift?’ och då tänker jag: ’Ja det är jag, men det skulle jag inte kunna vara i detta land’. Så är jag det? Ja och nej. I dessa situationer känner jag mig alltid lyckligt lottad som kan leva med den jag älskar utan förtryck. På detta sätt är mitt liv i Sverige bra. Visst, jag har utsatts för homofobi och trakasserier för att jag är kvinna. Men aldrig på ett våldsamt sätt som många andra HBTQ-personer har, som har gjort att de måste fly eller gömma sig.
Jag önskar verkligen att världen var en säker och fredlig plats för oss alla, oavsett plats, kön, sexualitet, etnicitet eller religion. Jag önskar att alla människor kunde leva öppet och i frihet. Jag hoppas att jag i framtiden kan fylla i ’gift’ vart jag än åker. Till dess kommer jag att fortsätta vår kamp. Kärlek är kärlek och vi behöver alla kärlek i vårt liv.”
Ur arkivet, originalcitat.
Den här matberedaren fick vi i bröllopspresent av mina kusiner och mostrar när vi gifte oss 2004.
Presenten symboliserar att vårt förhållande blir respekterat på riktigt. Den är också en viktig del av vårt ’gay-liv’. Vi umgås ofta med vänner i köket, och matberedaren har varit med och skapat många glada middagar.”
Ur arkivet, svensk översättning.
Bland vissa medlemmar, särskilt lesbiska, uppstod kritik mot mansdominansen i både Timmy och Huset. Missnöjet mynnade ut i den separatistiska gruppen Lesbisk Nu! (internnamn Ellen), som bröt sig loss för att skapa egna evenemang och politik utanför RFSL-ramen.
Den 19 mars 1972 gick Kretsen och Diana samman och bildade Klubb Timmy på Timmermansgatan 24, intill Mariatorget. Timmy blev snart synonymt med RFSL Stockholm.
Under 1970- och 80-talen växte Timmy snabbt. På många helgkvällar var lokalen så full att insläppet fick stängas. 1988 flyttade de till en nedlagd teaterlokal på Sveavägen 59 som blev Huset. Där rymdes bland annat café, bokhandel, restaurang och nattklubb.
Bild: RFSL Stockholm
Diana och Kretsen bildades 1957 som två könsseparerade avdelningar inom RFSL Stockholm: Diana för kvinnor, Kretsen för män.
De arrangerade bland annat danskvällar och sociala aktiviteter i olika lokaler i Stockholm och gav många sitt första trygga queera rum under 1950- och 1960-talen.
Grotta Azzurra räknas som Sveriges första svartklubb. Den låg på Grev Magnigatan på Östermalm, bara ett stenkast från Strandvägen, och höll öppet från midnatt till fem på morgonen.
I den lilla lokalen med piano serverades sockerdricka, stekt ägg och skinka. Gästerna tog med egen alkohol.
Klubben lockade många kända namn och blev en tidig frizon för könsöverskridande uttryck och homosexuell samvaro.
Bild: Okänd, ca 1945. Public domain. Källa: Wikimedia Commons (från LP-omslag, Sonora 6362103, 1982).
Berns har i över hundra år varit en plats för queera uttryck. Redan 1886 stod dragartisten Sigge Wulff på scenen, och på 1950-talet uppträdde Karl Gerhard regelbundet. Gerhard levde i ett hemligt förhållande med sin sekreterare Göthe Ericsson. I en intervju från 1992 berättade hans adoptivdotter om en varm och kärleksfull uppväxt med två pappor.
På 1980-talet höll RFSL tjejfester på klubben BZ mittemot Berns – en av frigörelseveckans höjdpunkter. När dansgolvet blev för svettigt öppnade man taket.
Bild: H. Ronninger, 1950. Stadsmuseet i Stockholm / Stockholmskällan, SvD 21213. Licens: CC BY.
I början av 2000-talet var Högkvarteret en av flera viktiga mötesplatser för queera och lesbiska personer runt Nytorget i Stockholm. Klubben låg i en källarlokal mellan restaurangen Roxy och den lokala biljardbaren. Här hölls kvällar med queer ståupp, livemusik och pingis, och ibland räckte en lös mustasch som inträdesbiljett. Med tiden blev Högkvarteret ett rörligt konstnärskollektiv som skapade tillfälliga platser för samtal, kultur och aktivism.
“Är det svårt att gå i 15 cm höga klackar? Att dansa då?
Dessa var de första högklackade skor jag köpte. När jag provade dem i butiken samlades en stor grupp människor kring mig för att se mig gå i dem. De förstod inte vad som pågick. Jag vet inte varför men jag brydde mig inte, det var på ett sätt en slags triumf över min blyghet.
Det enda jag kommer ihåg var säljarens komplimang: ”Du går bättre i dem än någon tjej gör!”
De här skorna var de första jag använde när jag började uppträda på gayklubbar som go-go- dansare. Senare hade jag på mig dem när jag uppträde i ett coverband med två tjejer, vid den tiden uppträdde jag inte bara på gayklubbar. Folk tittade på mig med beundran, inte avståndstagande. På mig, där uppe på scenen, under strålkastarljuset. Min danskarriär började med dessa skor, och med dessa skor avslutades den.”
Ur arkivet, originalcitat.
"Jag var vän med alla tjejerna, vi gick till och med på toaletten tillsammans i skolan, som tjejer gör. Och jag såg ut som en tjej. Jag var smal, hade långt hår. Och som leksaker hade jag bara dockor.
När mina föräldrar inte var hemma brukade jag prova min mammas klänningar, skor och läppstift. Då fick jag vackra läppar och jag gjorde långt hår av strumpbyxor som jag satte på mitt huvud.
I barndomen är allt perfekt. Livet är roligt och bekymmersfritt. När man blir äldre kommer problemen. Min kropp och min röst förändrades, jag tyckte verkligen inte om det. Jag var arg och irriterad, jag grät ofta.
En dag sa jag till mina föräldrar att jag ville byta kön. Min mamma sa att om det är det jag vill göra, ”kommer vi inte att vilja ha något med dig att göra och du är inte välkommen hem”. Hon sa också; ”Jag vill inte leva med skammen att min son var en pojke i 31 år, och sen blev en kvinna”. Hon gav mig rådet att uppsöka en psykiater.
Men jag är inte mentalsjuk. Jag skulle kunna vara i harmoni med min kropp. Jag har en dröm, att vakna upp en dag i en kvinnas kropp, som om jag var född kvinna, och livet dessförinnan bara hade varit en dröm som så småningom skulle förblekna.
I mitt hjärta bär jag smärta och sorg, ingen ser mig gråta och ingen hör, eftersom jag hela tiden måste gömma mig, vara någon jag inte är. Jag är trött på att leva ett sådant liv. Jag vill så gärna känna mig glad. Jag vill bli älskad och älska. Min berättelse är inte över ännu."
Ur arkivet, originalcitat.
”Det här är mina tangoskor. Jag lärde mig aldrig dansa tango, men jag dansade med en tjej – och det var så jag träffade min kärlek.”
Ur arkivet, svensk översättning.
Låten heter Lesbisk Nationalsång och kommer från sånghäftet från Lesbisk Nu! Låten är nyinspelad 2025 för utställningen av Kvinnokören Sapphonia, arrangerat av Frida Andreasson. Längre ner på denna sida kan du spela upp ljudet i din mobil.
LYRICS:
Du gamla, du unga, du lesbiska mö
du stolta, du glädjerika böna
Jag hälsar dig skönaste kvinna uppå jord
Din arm, din barm och dina länder sköna
Din arm, din barm och dina länder sköna
Vi tronar på minnen från fornstora dar
men historien har gömts av patriarkatet
Vi vet hur det är och ska kämpa för det
Ja, jag vill leva, jag vill dö som lesbisk
Ja, jag vill leva, jag vill dö som LESBISK
På 1960-talet fanns inga officiella mötesplatser för transpersoner i Sverige. Men genom en kontaktannons i tidningen Raff fann Eva-Lisa Bengtsson och Erika Sjöman varandra och grundade 1964 Transvestia – Sveriges första klubb för transpersoner. Den började som en brevklubb men blev snart en fysisk mötesplats för transpersoner, fetischister, lesbiska, bisexuella och andra som sökte gemenskap.
”En omvärld kanske skulle kalla oss bizarra”, skrev Eva-Lisa senare, ”men jag känner en särskild ömhet för dem som bara i mina öron vågar viska sina innersta drömmar.”
Ett år efter Transvestias sista fest, 1968, öppnade Jerry och Märta en källarlokal på Folkungagatan. Jerry’s Damklubb höll fester varje fredag och blev ett nytt hem för många från Transvestia. Här möttes butch och femme utan att någon behövde förklara sig. Jerry blev en viktig person för flera i gemenskapen. Men efter en stökig nyårsfest 1971 tvingades klubben stänga.
These 13 stories collected in Russia during 2105 is part of a project called "The Artifacts" also carried out in Sweden, Vietnam and Cambodia.
The russian stories made postcards and was presented in a package at the opening of the 7th international QueerFest opening.
"The cards' covers display ordinary things that appeared to become personal symbols of non-ordinary stories. Intimate feelings and fragments of biographies have been carefully documented - not only to preserve them from oblivion but tu appeal to global matters through the local events."
Eurogames 2015 was located in Stockholm.
The 6th of August the registration for participants, which was located at the Opera house, opened. The Unstraight Museum were present collecting stories, taking pictures and encouraging participants to share their stories further on.
Stockholm Region Unstraight är ett insamlingsprojekt som drivs av Stockholms läns museum i samarbete med The Unstraight Museum. Syftet är att samla in hbt-personers historia, i form av berättelser och erfarenheter kopplade till en plats i Stockholms län.
Stockholm Region Unstraight 2015
Stockholm Unstraight är en samling platser som har eller har haft betydelse för unstraighta människor i Stockholm från 1600-talet fram till idag (2013). Vårt varmaste tack till alla som bidragit på ett eller annat sätt - utan er hade det inte varit möjligt <3 Projektet har genomförts av The Unstraight Museum (unstraight.org)i samarbete med Pia Laskar och finansierats av Länsstyrelsen inom ramen för Kalejdoskop (2012 / 2013). Det främsta syftet med detta projekt är att bevara och synliggöra unstraighta personers historia. Vi har samlat befintlig information, lagt in länkar till platser med information, tidigare arbeten, till personbiografier, till bevarade digitaliserade filmklipp liksom nya på YouTube och så vidare. Detta är på inget sätt en komplett samling: vår förhoppning är att du bidrar med din plats och den historia du känner till. Tillsammans skriver vi vår historia!
იმ საღამოს, გვიან, მეგობარი დაგვადგა თავზე, რაღაც წარწერაზე გვესაუბრებოდა. რამდენიმე წუთი დაგვჭირდა მისი მონაყოლის გასაანალიზებლად. გარეთ გავედით და აი... ეს ამბავი 8-9 თვის წინ მოხდა. რათქმაუნდა პოლიციას მივმართე, ფაქტი გავაპროტესტე. კამერების არ არსებობის გამო შემთხვევა გამოუძიებელი დარჩა. ამ შენობაში ჩემს გოგოსთან ერთად ვცხოვრობ. ამავე ღობეს უნდა გამოსცდეთ იდენტობას ქუთაისის ოფისში/სათემო ცენტრში მოსასვლელად. ვიღაცას ძალიან არ მოსწონს ეს ამბავი, არ მოსწონს რომ მათი „მყუდროება“ ირღვევა. ის რომ აღფრთოვანებას არ ვიმსახურებთ არც გაგვკვირვებია. წარწერები იმავე ღამეს გადავღებეთ, თუმცა ერთი უწყინარი ფაქტი მაინც არ გამორჩენია ჩვენს თვალსაწიერს - ამ ფრიად უსიამოვნო მოვლენის შედეგად დატოვებულ წარწერაში სიტყვა ლესბოსელი ვერსად ამოვიკითხე.
ჩვენ ყველას გვაქვს ჩვენი ქალაქი, ოღონდ დანახვა გვიჭირს ხშირად. ვიწრო ქუჩებზე აწითლებულ სახლებში ყველას ყველა რომ უყვარს. იქ მზეც ბედნიერია და სურვილიც არა აქვს დაიმალოს. ანათებს და უნათებს ყველას გულს. ზოგჯერ ძნელია დაინახო შენი ქალაქი როცა არ გეფიქრება და გიწევს იყურო აქ ჭუჭყიან ქუჩებში და ოცნებადაკარგულ ხალხში. ძნელია ხოლმე როცა არ გინდა... ისე დღესაც ანათებს ჩვენთან მზე. გახსენით გაყინული გულები და გაათბეთ. იქნებ დღეს მაინც დაინახოთ ქალაქი გულების უკან აწითლებული სახლებით, სადაც ყველას ყველა უყვარს და მზეც არასოდეს ცდილობს დაიმალოს...
ეს სამაჯური 2013 წლის 17 მაისს გავიკეთე. მახსოვს დარბევის დღე. მე უნივერსიტეტში ვიყავი და ვერ მოვახერხე აქციაზე მისვლა. მაშინ ჯერ ისევ მეგონა რომ არ უნდა გავდიოდეთ აქციებზე. მიუხედავად იმისა რომ ვიცოდი გოგოები მომწონდა, იმის გამო, რომ მორწმუნე ოჯახში ვიყავი გაზრდილი, გავურბოდი ამის აღიარებას. მაინც მეგონა რომ ეს ცოდვაა და უნდა ვეცადო რომ საკუთარ თავში ამას ვებრძოლო. 2013 წლის 17 მაისს, როცა ტელევიზორში გადმოსცემდნენ იმ საშინელ კადრებს მივხვდი რომ აბსოლიტურად სხვა ღმერთს ვიცნობდი. ამ დღეს გავაცნობიერე რომ შეიძლება ადამიანები ორმაგი სტანდარტებით ხემძღვანელობდნენ. ერთ ხელში ბიბლია ეკავოთ და სიკეთეს ქადაგებდნენ და მეორეში ტაბურეტი და მოსაკლავად მოგდევდნენ. 2013 წლის 17 მაისს მოვიხსენი ჯვარი და ეს სამაჯური გავიკეთე. სიკეთე ავირჩიე.
ყველა ადამიანი განსხვავებულია გარეგნობით, მანერებით, ემოციური აღქმებით, იმით თუ როგორ აღიქვამს და გრძნობს სამყაროს. ამიტომ კითხვა არ გამჩენია თუ რატომ მქონდა მიმკრთალებული გრძნობები დედაჩემის მიერ ჩემთვის არჩეული საქმროს მიმართ. ჩემს უემოციობას აღვიქვამდი როგორც ჩემს პერსონალურ მოცემულობად და იმად რასთან ერთადაც უნდა მეცხოვრა ქმართან ერთად. ვგრძნობდი რომ მე და ის ბიჭი არასოდეს ვიყავით მარტონი - ჩვენს შორის ყოველთვის იყო ჩემი მიმკრთალებული უემოციო გრძნობები, რომლებთანაც უფრო მეტი კომუნიკაცია მქონდა, ვიდრე კაცთან რომელიც ჩემს საწოლში იწვა. თუმცა, არაჰეტეროსექსუალური ურთიერთობის დაშვებამ ბევრი რამ შეცვალა. მივხვდი რომ პრობლემა ჩემში კი არა გარემოშია, რომელიც მაიძულებდა ვყოფილიყავი „ჩვეულებრივი“. როცა პირველად მივხვდი რომ ქალი მიყვარდა ყველაფერი თავის ადგილებზე დადგა. დღესაც მგონია რომ ადამიანები განსხვავებულები ვართ. ზოგი ლესბოსელია, ჩემსავით და საკუთარ თავში სიცოცხლის არსებობას მხოლოდ მაშინ გრძნობს, როცა არ აძლევს საკუთარ თავსა და გარემოს ჩატენოს იგი ჰეტერონორმატიულობაში. არასოდეს მიყვარდა ჩემს ორიენტაციაზე ლაპარაკი, ან რომელიმე კატეგორიად თავის განსაზღვრა. ვფიქრობ რომ მჩაგვრელობით ჰეტეროსექსუალობის კატეგორიიდან, სხვა, ამჯერად ლესბოსელის კატეგორიაში თავის გამოკეტვა არანაკლებ ჩაგვრას მოიცავს. თუმცა,ეს იმ შემთხვევაში თუკი თვითიდენტიფიკაციას განვსაზღვრავთ როგორც არჩევანს. არჩევანი გულისხმობს აქტორის არსებობას, რომელიც გამოხატავს თავისუფალ ნებას და ერთი წონის მქონე ორ ან მეტ მოცემულობას შორის არჩევის შესაძლებლობას. საზოგადოებებში, რომლებშიც ჰეტეროსექსუალობა ნორმაა, ნებისმიერი სხვა იდენტობა ავტომატურად იქცევა ცალკე კატეგორიად, რომელშიც განიდევნება ყველა ის ადამიანი, რომელიც არ აკმაყოფილებს ამ ნორმას, რომელიც უცხოა, „სხვაა“ და რომლის ხარჯზეც ხდება „ნორმალურის“ განმტკიცება. თავისთავად არსებული გარემოებების დანახვას მივყავართ იმის აღიარებასთან, რომ ჩვენ ვინც არ ვაკმაყოფილებთ „ნორმატიულობას“ ვერ ვიქნებით აქტორები და მითუმეტეს ვერ ავირჩევთ. ჩვენ ავტომატურად ვექცევით იმ „სხვა“ კატეგორიაში, რომელიც უნდა დაჩაგრო იმისთვის რომ განამტკიცო „ნორმალურის“ არსებობა. ჩემი აზრით ადრე თუ გვიან ვერ გავექცევით იმის აღიარებას რომ ჩაგრულ ჯგუფებს უფრო მეტად არსებული ჩაგვრები აერთიანებთ ვიდრე პერსონალური არჩევანი.
რომ შეხედავ ჩვეულებრივი ჰუდია, არაფრით განსაკუთრებული, მაგრამ რომ დამეკარგოს, მართლა მეწყინება, იმიტომ, რომ პატარა მაქვს მეთქი რომ ვუთხარი, გამოსაცვლელი რომ მჭირდებოდა, მიპასუხა „არაუშავს, სამაგიეროდ ჩემი საყვარელი ფერიაო“. ერთხელ, ჩემი წამოსვლის წინ ცოტა ხნით ადრე რომ ვიჩხუბეთ, იმ დონემდე ვიყავი გაბრაზებული, რომ ყველაფერი ერთ ადგილას დავუყარე, რაც კი ჩემთან ჰქონდა დარჩენილი ან დატოვებული. კარგია, ერთი სიტყვით დამეთანხმა, ყველაფერი დაკეცა, ჩაილაგა და... ეს სვიტრი დატოვა, არადა მახსოვს ესეც სხვა ნივთებთან ერთად მივაგდე. მერე შევრიგდით, იმიტომ, რომ გადავწყვიტეთ, რომ უაზრობა იყო ერთად ყოფნის უკანასკნელი დღეები არ გამოგვეყენებინა. მერე ისევ ვიჩხუბეთ, შევრიგდით, ვიჩხუბეთ, შევრიგდით, ვიჩხუბეთ. და ეს სულ რამდენიმე დღეში შევძელით. ახლა girlfriend-ის სტატუსი აღარ გვაქვს ერთმანეთისთვის, მაგრამ როცა ხედავს რომ მისი ჰუდი მაცვია, თვალები უციმციმებს. მოკლედ, სტატუსი არ გვაქვს, მხოლოდ მეგობრებად ყოფნაზეც ვერაფრით ვთანხმდებით, მაგრამ რაღაცნაირად მწვანე გვიყვარს, ეს ჰუდიც და ერთმანეთიც ☺
ეს შარვალი თითქოს არაფრითაა განსაკუთრებული, მაგრამ რატომღაც ძალიან ლამაზად ვგრძნობ თავს როცა მაცვია. თავიდან როცა ვიყიდე მოტკეცილი მქონდა და დიდად არ მომწონდა, მერე რაღაცნაირად გაიწელა და ახლა რაღაცნაირად უნისექსია. ერთხელ ეს შარვალი და მაისური მეცვა და ქალების ტუალეტში ვიყავი რესტორანში. ვიღაც ქალი შემოვიდა და ძალიან გაუკვირდა, ცოტა შეეშინდა კიდეც. მეორედ იგივე მოხდა რომელიღაც ბენზინგასამართ სადგურის ტუალეტში. მომწონს რომ იბნევიან ადამიანები და ავტომატურად ვერ მათავსებენ რომელიმე კატეგორიაში.
რას ხედავ როცა თვალებს ხუჭავ და ცდილობ დაგროვილ კითხვებზე პასუხი იპოვო, თან ისე, რომ არ ჩაიკარგო ლაბირინთში და რეალობასთან გაბმული წვრილი ძაფი შემოიტოვო უკან დასაბრუნებლად? ვისი ხმით გესაუბრება ამ დროს „სიცარიელიდან“ შენი მეორე მე? ჩემთვის მისი ხმა ისმის, ადამიანის, რომელიც დედის, მასწავლებლის და მეგობრის მაგივრობას მიწევდა. მისგან სახსოვრად ეს ბლოკნოტი შემრჩა, მუდამ ჩემს მაგიდაზე რომ დევს და არ მაძლევს უფლებას ოდესმე დავივიწყო ბავშვობა.
გადავწყვიტე არა ძველი საყვარელი ნივთი, არამედ უბრალოდ ახალი, უკვე საყვარელი ნივთი მეჩვენებინა, რომელიც ჩემმა მეგობარმა ერთ-ერთი ჩემი გიჟური იდეის გამო მაჩუქა. ეს ბლოკნოტი მართალია, ჯერ ცარიელია, მაგრამ ვცდილობ, რომ მისი შიგთავსი სიახლეებით შევავსო. უბრალოდ მიყვარს.
….. და ეს იყო საოცარი შეგრძნებების ნაკადი, იმიტომ რომ ქალთან ურთიერთობისას გრძნობ, რომ შენს პარტნიორს ყველა შენი საჭიროება ესმის; ყველა შენი შეგრძნების მიმართ არის ემპათიური; თქვენ რომანტიულ თავგადასავალთან ერთად აუცილებლად გაქვთ ამხანაგობა, ერთიანდებით ჩაგვრის წინააღმდეგ. ჩემთვის ეს იყო პოლიტიკური გაძლიერების უდიდესი გზა. როცა თავად აწყდები როგორი ამოვარდნილი ხარ ჰეტერონორმატიული, პატრიარქატული სივრციდან, გინდა ხმამაღლა იყვირო: - რომ შენ აქ ხარ! რომ შენ ქალი ხარ! რომ შენ გიყვარს ქალი! ქალი, რომელმაც ყველაზე კარგად იცის რა გჭირდება. ქალი, რომელიც არ გეკონკურენტება და არ ცდილობს სივრცეები წაგართვას. პირიქით, სურს რომ ყველა სივრცეში შენთან ერთად ინტეგრირდეს. ჩემთვის ამ ურთიერთობის რეპრეზენტაცია თმის სამაგრია, რომელიც მარიამმა ლონდონიდან ჩამომიტანა. ჰო, უცნაური საჩუქარია ლონდონიდან, მაგრამ მთავარია ტექსტი : “ აი შენ პატარა თმის სამაგრები, სულ რომ ეძებ, ბევრი გექნება და ადვილად იპოვნი.” ეს ნიშნავს იმას, რომ ქალებმა ყოველთვის იციან, მთლიანობა იქმნება დეტალებით, რომლებიც კაცებისთვის ასეთი უმნიშვნელოა. ნიშნავს იმას, რომ კაცებს რომლებსაც საჯარო სივრცეებში აქვთ გლობალურ საკითხებზე საუბრის საშუალება - თუნდაც იმაზე როგორ იჩაგრება ქალი - ყოველთვის ავიწყდებათ, რომ ჰყავთ სახლში დედები, დები, ქალი პარტნიორები, შვილები და რატომღაც ვერ ხვდებიან თავიანთი თეორიების ლოკალურ პრაქტიკაში გადმოიტანას; ავიწყდებათ ის დეტალები, რომლებიც ჩვენ უამრავ რესურსს გვართმევს და იძულებულები ვხდებით ამ დეტალებზე ვილაპარაკოთ. ქალებს არ სჭირდებათ მითითება, როცა თავს შეუძლოდ გრძნობ სადილი მოგიმზადონ, სახლი დაალაგონ და პასუხისმგებლობები აიღონ. ჩემი სიტყვები არ ასახავენ იმ გრძობას, რასაც მარიამის მიმართ განვიცდი, რადგან არ შემიძლია… საბოლოოდ მე და მარიამი ერთად აღარ ვართ და ეს ჩემთვის პრობლემა იყო არა მხოლოდ ემოციურ , სენტიმენტალურ დონეზე. თითქოს ეს იყო პოლიტიკურ განაცხადზე უარის თქმა, ლესბოსური სეპარაციის უარყოფა, რამაც ასმაგად მტკივნეული გახადა ეს დაშორება. უბრალოდ მინდა რომ მარიამმა იცოდეს, ეს იყო საუკეთესო ურთიერთობა, პოლიტიკური კომფორტის ზონა (ჩემთვის) და სოლიდარობის უდიდესი აქტი. ამიტომ მარიამი ვერასდროს იქნება ჩემი ყოფილი შეყვარებული, რომელთანაც ურთიერთბას გავწყვეტ! იმიტომ რომ ჩვენ ქალები ვართ და წინ დიდი, ერთობლივი ბრძოლა გველოდება!
მაშინ ეს გულსაკიდი გულის ამაჩუყებელ საჩუქრად მეჩვენებოდა, ჩემი მისდამი უსაზღვრო სიყვარულის სიმბოლოდ. იმ შესანიშნავ დროს ფრთაშესხმული ვიყავი, ვოცნებობდი, მიყვარდა, მასთან სამუდამოდ ყოფნის იმედი მქონდა. ახლა რეალობას შევეჯახე. დამსხვრეული ვარ, გატეხილი ჭიქა კი, როგორღა გამრთელდება? ამ დრომდე არ ვიცი, რატომ ვინახავ ამ გულსაკიდს, ის ხომ ახლა მხოლოდ ჩემი დანაკარგის შეხსენებაა, იმისა, თუ რამდენად არარაობაა ჩემი არსებობა. იქნებ, ჯერ კიდევ მიყვარს, ან იქნებ იმის თქმა მსურს, რომ მახსოვს; მახსოვს, როგორ ვუყვარდი; ვუყვარდი ყველაფრის მიუხედავად და მე ამას ვგრძნობდი; იმდენად ვგრძნობდი, რომ საკუთარი თავის შეყვარება დავიწყე, საკუთარი თავის სიძულვილი სადღაც გაქრა და მე ბედნიერი ვიყავი. ახლა კი საკუთარი ანარეკლი ასჯერ უფრო მეტად მძულს. ნუთუ ისევ გავხდები ვინმესთვის საყვარელი? ნუთუ მეყოლება ოჯახი? ნუთუ? ნუთუ? რამდენი კითხვაა და არცერთი პასუხი. ეს ყველაფერი ისეთი სისულელეა. თავს ურჩხულად ვგრძნობ ზღაპრიდან „ურჩხული და მზეთუნახავი“, უბრალოდ ჩემნაირი ურჩხული მშვენიერ პრინცესას არ ელოდება, რომ ის განკურნოს. მე უკურნებელი ვარ. ეს ავადმყოფობა შიგნიდან მჭამს, ჭამს ყველაფერს, რაც მიყვარდა და რასაც ვაფასებდი. წარსულში დავბრუნდებოდი და ყველაფერს გავაკეთებდი, რომ ნამსხვრევებად არ ვქცეულიყავი, ეს შთანმთქმელი ტკივილი რომ არ გამომეცადა. სხვებიც უფრო იოლად იცხოვრებდნენ... უჩემოდ...
როგორ გავქვიარდი – გრძელი ამბავი მოკლედ თინეიჯერობისას საკმაოდ ბავშვური, გრძელთმიანი გოგო ვიყავი. ყველა მუდამ იმას მეუბნებოდა, თუ რა ლამაზი და მშვენიერი გრძელი თმა მქონდა. მე კი მორცხვი ვიყავი და ამ კომენტარებისა და ყურადღების გამო თავს მუდამ უხერხულად ვგრძნობდი. თუმცა იმ პერიოდში თმა როგორღაც მაინც ჩემი მთავარი მახასიათებელი იყო. მაგრამ ნელ-ნელა მივხვდი, რომ ამისგან უნდა გავთავისუფლებულიყავი; თმა როგორღაც ჩემი “არასწორი მეს” ნაწილი იყო, რომელიც სინამდვილეში მე არ ვიყავი ან არ მინდოდა, რომ ვყოფილიყავი. თმა ჩემი “ზედმეტი” ნაწილი იყო, რომელიც ყველას მოსწონდა, ჩემ გარდა. და ამან სიმბოლური მნიშვნელობა შეიძინა. ერთი პერიოდი ეგზისტენციალური კრიზისი მქონდა, მაშინ როცა გავაცნობიერე, რომ არ მინდოდა იქ ყოფნა, სადაც ვიყავი, მაგრამ არ ვიცოდი, სად წავსულიყავი. ამ პერიოდში მრავალი ეჭვი და კითხვა მაწუხებდა. მინდოდა, წარსულთან, “არასწორ მესთან” ყოველგვარი კავშირი გამეწყვიტა, მაგრამ გამბედაობა არ მყოფნიდა. ადამიანებს შინაგანი პროცესების “მოსანიშნად” რაიმე უფრო ხელშესახები სჭირდებათ ხოლმე; მე ჩემი “ტრანზიციის” სიმბოლოდ თმა დავინახე. ბევრჯერ მიფიქრია თმის შეჭრაზე, მაგრამ ამას ვერ ვაკეთებდი, რადგან ვფიქრობდი, რომ შემდეგ “უკანდასახევი გზა მოჭრილი მექნებოდა” და ეს გარკვეულწილად მაშინებდა. მაგრამ შემდეგ მივაღწიე ეტაპს, როდესაც ჩამოვყალიბდი და მივხვდი, რომ უნდა მეღიარებინა ის, რაც ჩემში ხდებოდა; საკუთარი თავი უკეთ შევიცანი, თითქოს ჩემი პიროვნების კარი შევაღე და საკუთარი მეს ძებნაში ხანგრძლივ და აღმოჩენებით სავსე მოგზაურობაში წავედი. ბოლოსდაბოლოს, ჩემი დაბადების დღეზე მოვახერხე და თმა ძალიან მოკლედ შევიჭერი. ეს არც მინანია. ასე რომ, შეიძლება ჯერაც არ ვიცი, სად წავიდე, მაგრამ იმის თავისუფლება მაინც მოვიპოვე, რომ წავიდე, სადაც მომინდება და ვიცოდე, ვინ ვარ. პ.ს. ბონუსად, იმ თმის გარეშე უფრო მეტად დავემსგავსე ქვიარს ;)
მეგობრების სიმრავლით არასდროს გამოვირჩეოდი. განსაკუთრებით სკოლის პერიოდში. სამართლიანობისათვის და თანასწორობისთვის მებრძოლი ბავშვი ვიყავი და ალბათ არაკომფორტული ურთიერთობისთვის. ახალ სკოლაში მე-7 კლასში გადავედი. იქ დავმეგობრდი ერთ გოგოსთან, რომელთანაც სერიოზულობისა და სიცილ-მხიარულების ტალღას ვიყოფდით, ერთად დავდიოდით შატალოზე, ვათვალიერებდით პროდუქციას მაღაზიებში, ვღლაბუცობდით და ა.შ. რაღაც პერიოდში დავაფიქსირე, რომ ამ გოგოს ცოტა სხვანაირი აღქმა დავიწყე, უფრო მეტს ვფიქრობდი მასზე, ვაკვირდებოდი სახეს, ტუჩებს, მიმიკებს, მიხვრა-მოხვრას, თეძოებს, მკერდს.. და ალბათ ვერ გავაკონტროლე სიხშირე რომ თვითონაც მიმითითა, მკერდზე რატომ მიყურებო. ვერ ვიტყვი რომ ჩემი ლტოლვა და ინტერესი გაცნობიერებული მქონდა მაგრამ მას მერე დავბლოკესავით მსგავსი ფიქრები.. (ტატუს я сошла с ума-მდე არც მქონდა ლესბოსურ სიყვარულზე წარმოდგენა) მიუხედავად იმისა რომ ქალური სილამაზე განსხვავებულად მომწონდა, ხშირ შემთხვევაში ღადაობით ვხსნიდი რომ "მენაშე" ვიყავი და "კაცის მიდრეკილებები" მქონდა. მერე ''ასაკიც დამიდგა'', დავიწყე საკუთარი სექსუალობის ძიება ჰეტერო ურთიერთობაში და ქალურ სამყაროს მოვწყდი. როდესაც დავუბრუნდი სექსუალობის, გენდერისა და ორიენტაციის განსხვავებული აღქმები მქონდა. ბევრი პატარ-პატარა ისტორია შემიძლია გავიხსენო მაგრამ განსაკუთრებულად ერთი მახსენდება. გადავწყვიტე ჩანთაზე, რომელსაც სულ ვატარებ, მიმეკრო სტიკერი, რომელზეც ფერადთმიანი გოგონები ერთმანეთს კოცნიან. რაღაცნაირად ამაყად ვგრძნობდი თავს დემონსტრაციულად რომ დამქონდა ეს ჩანთა. მინდოდა ვინც ჩანთაზე სტიკერს შენიშნავდა და მერე ჩემს სახეზე გადმოინაცვლებდა მტკიცე მზედა და სიძლიერე დახვედროდა - "კი ეს მე ვარ.. და ეს შესაძლებელია". ერთხელ დედაჩემს შევხვდი საქმეზე და ვერ გავითვალისწინე რომ პროტესტი ექნებოდა სტიკერის შინაარსზე. რომ დააფიქსირა ძალიან შეწუხდა და გამიბრაზდა: -"რა გაკვრია მაგ ჩანთაზე, გინდა ხალხმა იფიქროს რომ შენც იმნაირი ლეზბიანკა ხარ? სულ ნუ გაგიჟდი, მოხსენი ახლავე". სიმართლე ვთქვა არ იყო არც იმის სიტუაცია რომ რაიმე ამეხსნა და არც არანაირი მოლოდინი რომ დედა გაიგებდა და შემდეგ იმის მიღებას შეძლებდა რომ მე აგენდერი უფრო ვარ, ვიდრე ქალის გენდერულ ჩარჩოებში არსებული, და რომ ჩემი სექსუალობა ორიენტაციით ვერ განისაზღრება. ხოდა მეც ავაძრე ეს სტიკერი ჩანთას და ნაგავში გადავაგდე.
ყოველთვის ვფიქრობდი, რომ უნდა ჩამეწერა იმ ადამიანების სახელები, ვისთანაც სექსი მქონდა და მაშინ ეს სახელები არასდროს დამავიწყდებოდა. ვფიქრობდი, რომ თუ სახელები არ დამავიწყდებოდა, მაშინ ბოზს ვერ დამიძახებდნენ. ახლა ამ სახელებს უფრო სენტიმენტალური მიზეზით ვინახავ. როდესაც სიას ვუყურებ, სახელების ნაცვლად მოგონებებს ვხედავ. თუნდაც ბოზი დამიძახონ, არ მენაღვლება. ვისწავლე, რომ ჩემი მოგონებები და ადამიანები ამ მოგონებებში სხვა ადამიანებს არ ეხებათ. გარდა ამისა, ამ სიაში მნიშვნელოვანი ისიცაა, რომ აქ მკაფიოდ გამოკვეთილ გადასვლას ვხედავ, თუ როდის შევწყვიტე კაცებთან ჟიმაობა და როდის დავიწყე ქალებთან; კაცების სია მთავრდება, ქალებისა კი მუდამ იზრდება. კაცების სახელების დასასრული და ქალების სახელების დასაწყისი ჩემი ახალი ცხოვრების დასაწყისი იყო.
ამ დისკის მოსმენისას მავიწყდება ყველაფერი რაც ხდება დედამიწის ზურგზე,საზოგადოებაში და გავდივარ მის გარეთ, კოსმოსში. ხშირად ვფიქრობ, რა სისულელეა ამდენი ომი, კონფლიქტი, სიძულვილი, აგრესია, ... როცა რეალურად ჩვენ ვართ პატარა წერტილი სამყაროში, სამყარო - რომლის მცირედიც კი არ არის ჯერ შესწავლილი. ადამიანები ხარჯავენ თავიანთ დროსა და რესურსებს ისეთ პრიმიტიულ საკითხებზე, როგორიცაა სხვის ცხოვრებაში ჩარევა, ჰომოფობია, რასიზმი, სექსიზმი, თუ სხვა ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია. მაშინ, როცა მათ გარშემო ასეთი მშვენიერი რამ არის - სამყარო. არა მხოლოდ გარშემო, თითოეულ ადამიანში, თითოეულ არსებასა და პლანეტაზე, არის ერთმანეთისგან დამოუკიდებელი სამყარო, რაც რეალურად უთვალავ რაოდენობას გვაძლევს. ეს ყველაფერი კი ბოლომდე შეუცნობელია. დრო კი იხარჯება ამ სამყაროების, ადამიანების, ადამიანის არსებაში, მისი არსების გარშემო, ასეთი მშვენიერების განადგურებაზე. წარმოიდგინეთ, რა კარგი იქნებოდა განადგურების ნაცვლად, მისი განვითარება რომ ხდებოდეს.
ეს ბეჭედი ჩემთვის ასოცირდება ახალი ცხოვრების დაწყებასთან, პოზიტივთან. ადამიანმა, რომელმაც ის მაჩუქა, იყო პირველი ადამიანი ვინც გამაცნო ლგბტ საზოგადოება. ამ პერიოდამდე ვიყავი ბევრად უფრო დეპრესიული და მარტოსული, ვიდრე ახლა. ჩემთვის იმ პერიოდში არსებობდა მხოლოდ ორი რამ, სკოლა - სახლი, თუმცა სკოლაშიც მუდამ ჩემთვის ვიყავი. მყავდა მხოლოდ ერთი მეგობარი, რომელიც ცდილობდა ჩემს გაგებას, მაგრამ მაინც ზედმეტად მიმაჩნდა თავი საზოგადოებაში, გარიყულად. ხოლო ამ ადამიანის გაცნობდით დაიწყო ახალი პერიოდი ჩემს ცხოვრებაში, ბევრად უფრო თავისუფალი. გამოჩნდნენ ადამიანები, რომლებსაც რეალურად ესმოდათ ჩემი და ისეთი შებოჭილი აღარ ვიყავი. ამ ბეჭდით კი მან გადმომცა პოზიტიური ენერგია, რაც ჩემს მუდმივ თანამგზავრად იქცა. მსგავსი საკითხების, როგორიცაა ენერგიები, ჯერაც ვერ გავერკვიე მჯერა თუ არა, მაგრამ ამ შემთხევაში - მჯერა. მჯერა, რომ მუდმივად თან მაქვს ის პოზიტიური ენერგია, რაც მან გადმომცა, რის დანახვასაც ყველაში და ყველაფერში ვცდილობ. მიმაჩნია რომ ყველაფერში, ყველაზე ბნელ დროსაც კი, შეიძლება იპოვო სინათლე.
მე ვარ ტრანსგენდერი ნატა. ძალიან მწარედ მახსოვს ერთხელ მეგობართან ერთად ვმგზავრობდი 51 ნომერ ავტობუსით, როცა მოვიდა კონტროლიორი და ბილეთი მომთხოვა. ბილეთის წარდგენის შემდეგ მომიბრუნდა და მითხრა რომ „პიდარასტი“ ვარ და ორი ბილეთი უნდა მქონდეს. სხვა შემთხვევაში ავტობუსი უნდა დავტოვო. შელაპარაკება მოგვივიდა და ავტობუსი ორ ნაწილად გაიყო. ნაწილი მე მიჭერდა მხარს, ხოლო მეორე ნაწილი მლანძღავდა. ენით ვერ გადმოვცემ როგორი საშინელება იყო. მომიწია ჩამოსვლა, ვინაიდან მეგობარი ბიჭი მახლდა და უხერხულად ვიგრძენი მასთან თავი. ჩემი ჩამოსვლის შემდეგ ავტობუსში გაგრძელდა გარჩევა და მსჯელობა იმის თაობაზე უნდა ჩავსულიყავი თუ არა იმის გამო, რომ ტრანსგენდერი ქალი ვარ. სახლში ძალიან მოწყენილი და გაღიზიანებული მოვედი. მახსოვს, ორი დღე სახლიდან არ გამოვდიოდი; ჩემი მეგობარი კი მიხსნიდა, რომ ყველა ვერ გამიგებს და ვერ მიმიღებს. თუმცა, იმ გულის ტკენაზე მეტად ის მაწუხებს, რომ ქართულ საზოგადოებას თავისი ცხოვრება არ აქვს და სხვის ცხოვრებაში ცხვირის ჩაყოფის მეტი არაფერი იციან.
გიფიქრიათ იმაზე, რომ როცა ლესბოსელთა ურთიერთობებზე გიყვებიან, უმეტესად ძირითადი საკითხია ის ურთიერთობები, სადაც ადამიანებს ორიენტაციის გამო აქვთ პრობლემები?! მე კი მინდა მოგითხროთ ისტორია, რომელიც დაგანახებთ, რომ ლესბოსურ ურთიერთობებშიც ზოგჯერ სწორედ ისეა ყველაფერი, როგორც ჰეტეროსექსუალურ ურთიერთობებში და არშემდგარი ურთიერთობების საფუძველი ყოველთვის ორიენტაცია არ არის. თხრობას დავიწყებ იმის გახსენებით, რომ ჯერ კიდევ წელიწადზე მეტი ხნის წინ ვნახე ის პირველად და მაშინვე დატოვა ჩემში ინტერესის მარცვალი, თუმცა ჩემი გაუბედავი ხასიათის გამო ვერც კი გავიცანი; შემდეგ შეყვარებული ყავდა და ჩემი ტაბუა არასდროს ჩავერიო ურთიერთობებში. გავიდა ხანი და მის ცხოვრებაში მოხდა ისეთი რამეები, რომ საშუალება მომეცა გამეცნო პირადად. თუმცა, ჩემი მორიდებულობის გამო და იმიტომ, რომ ყოველთვის მაკლდა თავდაჯერებულობა და მეგონა რომ არ დაინტერესდებოდა ჩემით, რადგან ვფიქრობდი რომ არ ვარ ლამაზი. იმდენი ხანი ვიფიქრე როგორ მოვქცეულიყავი, რომ ამასობაში მისი გული სხვამ დაიკავა. ტიპური ადამიანური შემთხვევაა… თუმცა, ერთი ლამაზი მომენტი სულ მემახსოვრება, როცა ბათუმში ზღვის სურნელით თავბრუდახვეულმა, გავბედე და როცა მოსასალმებლად მოვიდა, კისერში ოდნავ ვაკოცე... ვიცი, ამ ზაფხულში გამბედაობის ეს გაელვება კიდევ დიდხანს მომგვრის სევდიან ღიმილს; არადა იქნებ უფრო მეტი შემეძლო ?! თუმცა, ამაზე ფიქრს აღარ აქვს მნიშვნელობა. ქალაქში უკვე ზამთარია.
ცხოვრება ორი ხელით “მემარჯვენე” დავიბადე. არა, ეს სიცრუეა. არ ვიცი, როგორი დავიბადე. მხოლოდ ის ვიცი, რომ როდესაც ხუთი თუ ექვსი წლისა ვიყავი, მარჯვენა ხელით დავიწყე წერა და შემდეგი 21 წლის განმავლობაში არ მიგრძვნია საჭიროება, რომ მარცხენათი მეწერა. მარჯვენა ჩემთვის ბუნებრივი იყო. მაგრამ შემდეგ რაღაც შეიცვალა. უცებ უცნაური სურვილი გამიჩნდა, რომ შევცვლილიყავი. მხოლოდ მარჯვენა ხელით წერა თავს შეზღუდულად მაგრძნობინებდა. ვგრძნობდი, ეს ხელი უნდა ჩამენაცვლებინა. ამიტომაც დავიწყე სწავლა, როგორ მეწერა მარცხენა ხელით. ანბანით დავიწყე. ეს შრომატევადი პროცესი იყო, მაგრამ მე უკან დახევას არ ვაპირებდი. ყველაფერს მარცხენა ხელით ვწერდი, ვგრძნობდი, რომ უნდა მომერჯულებინა, ჩემად მექცია, მარჯვენასავით ლაღი გამეხადა. ეს ადვილი არ იყო. ერთი წლის განმავლობაში ვიბრძოდი, მაგრამ ბოლოს შედეგს მივაღწიე. მარცხენათი წერა უკეთ გამომდიოდა და მსიამოვნებდა კიდეც. მაგრამ შემდეგ ისევ რაღაც მოხდა. მართალია, მარცხენა ხელით წერა გამიადვილდა, მაგრამ ვგრძნობდი, რომ მარჯვენას მაინც ვერასდროს აჯობებდა. ამიტომ გადავწყვიტე, ისევ მარჯვენას დავბრუნებოდი. მაშინ საშინელი რამ აღმოვაჩინე: ჩემი მარჯვენა ხელი მე აღარ მეკუთვნოდა. ან, უფრო ზუსტად, მე აღარ ვეკუთვნოდი მხოლოდ მარჯვენა ხელს. თავზარი დამეცა და გული გამიტყდა, მაგრამ ყველაზე უარესი ის იყო, რომ ძალიან დავიბენი. თავს ისე ვგრძნობდი, თითქოს არც ერთი ხელი აღარ იყო ჩემი. მინდოდა, მეორე ხელითაც მესარგებლა და ამის ნაცვლად, ორივე დავკარგე. ეს კოშმარი დიდხანს გაგრძელდა, სანამ ბოლოს ამ ამბის მორალს არ მივაღწიე. თვითშთაგონებული (?) ოთხწლიანი ტანჯვის შემდეგ მივხვდი: არ არის აუცილებელი, რომ ან ბიჭი ვიყო ან გოგო. ახლა 21-ე საუკუნეა და თუ ასე მინდა და კომპიუტერითაც შემიძლია წერა, დაე, იყოს ასე.
რევოლუცია გამოცხადდა ჩემსა და შენს შორის და ვხარჯავთ სიტყვებს ცვლილებათა სანუგეშოდ მე კი მხოლოდ ჩრდილის აკრეფა გადავწყვიტე შენი ქალაქის კედლებიდან. ვინ იცის, იქნებ ადამიანებს ჩვენი შემყურე ფრენა თუ არა, ფრენის სურვილი გასჩენოდათ. იქნებ მოგვეხატა კიდეც მათი ერთგანზომილებიანი ფანტაზიისთვის ორი, სამი, ოთხი ან მეტიც. ვინ იცის სასოწარკვეთილი ჩემს სხეულში რამდენჯერ შემაქციე. ვინ იცის რამდენჯერ ვიცეკვებდი შენთვის მოჭახჭახე ჭაღის შუქზე. ახლა ის რიტმი სხეულში დამრჩა და ცახცახით ედება ყველაფერს; კალამს, წიგნებს, მაგიდას, ფიქრებს, რომლებსაც ვწერ და ვერც ვწერ. სული ვაღებინე გუშინ მაგრამ შენ შიგნით დამრჩი. ყველაფერი გადმოინთხა გვამიდან - ხასიათი, ბილწსიტყვაობა, გაციება, სარძევე კბილები, ყველაფერი შენს გარდა. შენ ჰაერი იყავი და მე ჩაგისუნთქე; ამოსუნთქვა კი ზედმეტად გაჭირდა. გთხოვ წამიყვანო იქ სადაც ამოვიღებდი გულიდან ქვეყანას, რომელმაც გადაგვასახლა. დავივიწყებდი წვიმას, რომელმაც ვერაფრით გაგვწმინდა. გთხოვ ნუ ჩაწურავ ბალიშში თვალებს, არაა სამართლიანი ამდენი ტკიპების ჩახრჩობა ჩვენი წვრილმანებისთვის. გთხოვ გამომიგზავნო რაიმე ნივთი რაც შენ გეკუთვნის; რამე ნამცეცი რაც შენ გეჭირა, რასაც შენი სუნი დაჰკრავს, რათა შევძლო შევისუნთქო და დავთვრე. ღამე კი დიდებულ ლაქებად გადმოიღვრება ჩემს გალეშილ სულზე; იქნებ უპასუხო ჩემი მთვრალი სხეულის კითხვას- რა მოხდება როცა ელექტრა უკან მოიხედავს?!
ეს, ჩემი ცარიელი საფულეა.... მართალია ის მთლიანად ცარიელი თითქმის არასდროს არის ხოლმე, მაგრამ საკმარისი ფული არასდროს არის. შემთხვევით არ ვახსენე სიტყვა „საკმარისი“; მე ტრანზიციაზე მეოცნებე ტრანსგენდერი კაცი ვარ. ამ ყველაფერს იმდენი ფული სჭირდება რამდენიც ჩემს საფულეში ვინ იცის კიდევ რამდენ ხანს არ იქნება... მიზეზი ისაა, რომ ჩვენს ქვეყანაში (საქართველო) სხვა მრავალ პრობლემასთან ერთად ლგბტ ადამიანები დაუცველები ვართ შრომით ბაზარზე. განსაკუთრებული პრობლემები ტრანსგენდერ თემს ექმნება... სხვადასხვა ტიპის ვაკანსიებზე გამიგზავნია ჩემი რეზიუმე, მაგრამ გასაუბრებას ვერასდროს გავდიოდი... ყველგან ერთი და იგივე, დაზეპირებული ფრაზების ფონზე, (გადავხედავთ და დაგიკავშირდებით) გაოცებული მზერა მხვდებოდა. მზერა, რომელიც სავსე იყო ზიზღით, კითხვებით და ფიქრებით „რა არის“? „ვინ არის“? „რატომ გამოიყურება ასე“? რაც ვფიქრობ ჩემი დაუსაქმებლობის ძირითადი მიზეზი ხდებოდა ხოლმე. წარსულში იმიტომ ვწერ რომ, ახლა ჩემს ქვეყანაში სამსახურს აღარ ვეძებ, ჰო... იმედი დავკარგე. ამიტომ, დიდი ხანია ვცდილობ ქვეყნიდან წასვლას, იმედი მაქვს იქ მაინც ვიპოვნი სამსახურს, ჩემს ცარიელ საფულეში გაჩნდება „საკმარისი“ თანხა და ჩემი ოცნებაც რეალობად იქცევა.
Մոտավորապես արդեն 4 տարի է, ես ստանում եմ հորմոնաթրապիա։ 2 տարի և 6 ամիս հորմոնաթերապիայից հետո ես դիմեցի վիրահատական միջամտության ու սեռափոխվեցի։ Մինչ այդ ես խմում էի երկու տեսակի հորմոն, հիմա միայն միտեսակի հորմոն եմ խմում՝ ավելի նուրբ լինելու համար։ Դեղերը ինձ բժիշկն է նշանակել, կոնկրետ չափաբաժիններով։ Իմ առողջության համար ամենակրևոր մասն ա հորմոնաթերապիան։ Երբ ես դեռ չէի սեռափոխվել, կանգնում էի հայելու դիմաց ու ինքս ինձ չէի ճանաչում, կարծես ուրիշ մարդ լիներ հայելու մեջ։ Հորմոնաթերապիան մեծ արդյունքներ տվեց ինձ լիովին փոխեց իմ արտաքինը ու իմ հոգեկան աշխարհը։ Ինձ իմ դեղերը դարձրել են ավելի կանացի և՛ ֆիզիակապես, և՛ հոգեպես։ Մինչև կյանքիս ավարտը իմ դեղը լինելու է իմ կյանքի անբաժանելի մասնիկը։
Իմ կյանքի ամենակարևոր իրը էս թևնոցն ա, որը ինձ նվիրել ա իմ ամենամոտ մարդը, ու ով ինձ ասոցացնում ա ծիածանի գույների պես պայծառ մարդու հետ։ Էս թևնոցը միշտ ինձ հետ ա՝ անկախ նրանից ինքը իմ ձեռքին ա թե ոչ։ Նվերը սանալուց հեոտ, կարծես համընկավ, ես բացահայտեցի ինքս իմ մեջ նոր բան, ու դարձա ԼԳԲՏ համայնքի մի մաս։ Ու նախքան էտ նվերը, ես չէի կողմնորոշվում, չէի հասկանում ինչ եմ ուզում անել։ 2 Տարի առաջ ա ինձ նվիրել, երբ գնացել էր Ստամբուլ, վերադարձավ ու առանց նախապատրաստելու պարզապես տվեց ինձ թևնոցը, ու ասեց, որ ինձ համար ա, ու որ ես եմ էտ թևնոցը։ Ինքը ինձանից անբաժանաա՝ իմ սեռականության պես։
Արդեն 10 տարուց ավել է, ինչ իմ կեղծամը ինձ հետ է։ Ինքը ինձ համար շատ թանկ է։ Ես տրանսգենդեր անձ եմ, ով ապրում ա Հայաստանում ու ով նույնիսկ չի կարող երկարացնել իր մազեր, քանի որ ընտանիքը չի ընդունի իրեն։ Իմ կեղծամը իմ կյնաքի անբաժանելի մասն է, շաբաթվա 6 օրը ես կրում եմ իմ կեղծամը, ու միայն մի օր է, որ ես հանում եմ այն, երբ գնում եմ մամայիս այցելելու։ Ու նույնիսկ եթե կեղծամս գլխիս չէ, այն անպայման իմ կողքին է՝ պայուսակիս մեջ։ Իմ կեղծամը իմ ամեն ինչն է։ Իմ կեղծամով ես ինձ լիովին կին եմ զգում։ Ինքը իմ կյանքի կեսն ա, առանց իմ կեղծամի ես չեմ կարող նույնիսկ քնել։ Ես հաճախ փոփոխությունների եմ ենթարկում իմ կեղծամը՝ ներկում եմ, նոր սանրվածք եմ անում։ Ու գիտեք, ես առանց իմ կեղծամի չեմ կարող սեռական հարաբերություն ունենալ, եթե ինքը իմ գլխին չլինի, ես չեմ կարող ինձ հաճելի զգալ իմ բոյֆռենդի գրկում։
Առաջին տեխնիկան էր, որ ես գնեցի ինձ համար,այսինքն ինձ համար ու իմ ցանկությունով։ Մինչև էտ ես ինձ համար ոչինչ չէի գնել, նույնիսկ հեռախոս։ Դա առաջին իրն էր, որ ես գնեցի ինձ համար, ու դա այն իրն էր, որը ինձ հնարավորություն տվեց իմ սահմանափակ աշխարհը լայնացնել ու կապվել ամբողջ աշխարհի հետ։ Մինչև այդ իրը ես նույնիսկ համակարգիչ չունեի։ Դա փոքրիկ պլանշետ էր, որը հիմա էլ ունեմ։ Էկրանը արդեն փչացել ա, բայց ես դեռ պահում եմ այն։ Ես զգում էի, թե ինչպես է այդ իրը փոխում իմ կյնաքը, ինձ նոր տեղեկություն ա տալիս, նոր հնարավորություններ ա տալիս ինձ։ Ու իրա ստեղծած հնարավությունների շենրհիվ էր, որ իմացա հայաստանում ֆեմինիստական կազմակերպությունների մասին ու սկսեցի մասնակցել տարբեր դասընթացների, որ իմ առջև ավելի շատ բացեց մտքի դռները։ Ու մինչ այդ, ես հնարավորություն չէի ունեցել խորապես մտածել իմ ցանկությունների մասին, իմ մասին։ Որվհետև Հայասանում կինը ճնշված ա։ Հասարակությունը քեզ բառացի չի ասում թե դու ինչպիսին պետք է լինես, բայց ինքը ամեն քայլով, ամեն բառով, ամեն արտահայտությամբ քեզ հուշում ա, քեզ սահմանների մեջ ա դնում ու քո մոտ նենց տպավորություն ա ստեղծվում, կարծես էտ դու էիր ուզում, իրենք քեզ ոչ մի բան չեն ասել, որ անես, կարծես դու քո ցանկությամբ քեզ սահմանափակել ես։ Ես մինչև 30 տարեկանը ես ապրում էի իմ ընտանիքի կյանքով, այսինքն իմ կյնաքը գոյություն չուներ, գոյություն ունեի ես՝ որպես ընտանիքի կյնաքի մի մասինկ, որը չի կարող դուրս նայել, կարծես վանդակում լինեի։ Երբ ինձ հնարավորություն տվեցի բացել իմ մտքի դռները, ես հասկացա, որ զգացմունքներ եմ ունենում, որ նախկինում նույնիսկ չեմ էլ մտածել, այսինքն եթե նույնիսկ մտածել էլ եմ, ես մտածում էի, որ չէ, ես նման բան չեմ կարող ունենալ։ Ու էտ զգացմունքները նույն սեռի նկատմամբ էին։
Ամառային մի օր սոց.հարցումներ անց կացնելու նպատակով մի սոցիոլոգիական ընկերության պատվերով գնացել էինք Նոր Երզնկա գյուղ: Այնպես ստացվեց, որ հարցվողներիցս մեկը գյուղի բախտ ու բաժակ նայողն էր, մոմ թափողը: Առաջարկեց հարցումից հետո արագ տեմպերով սուրճ խմել` բաժակս նայելու նպատակով: Դե իսկ ես, անհավատս, ում հետաքրքիր էր էս կնոջ խորամանկ հետևություններն իմ մասին լսելը, չհրաժարվեցի. հետաքրքիր էր: Ինձնից խոսք քաշելու իր ծուղակները, իր ամեն ասածին իմ համաձայնությունը ստանալու այդ տարեց կնոջ ջանքերը շատ զավեշտալի էին ինձ: Մտքումս զվարճանկում էի, երբ հանկարծ նրա մի խոսքը ինձ զվարճանալուց բացի այլ բանի մասին մտորելու առիթ տվեց. -Աղջիկ ջան, էս ո՞վ է էս տղեն, քեզ ամուսնանալու առաջարկություն պիտի անի: Ես լուռ ու խորամանկ ժպտում եմ: "Ախր այ տատի լա՞վ է, որ ես հիմա ընկերուհի ունեմ, դեռ ավելին` մենք ամուսնացել ենք",-խոսում եմ մտքումս: Դարպասից մտամոլոր դուրս եկա: Ինչու՞ այս կնոջ մտքով, եթե ինքը իրեն պայծառատես է համարում, չի կարող անցնել, որ ես սիրում եմ աղջկա, ամուսնացել եմ աղջկա հետ, համարում եմ նրան ինձ կողակից, ավելին` ոչ ընդունված զագսով, եկեղեցով, այլ տարօրինակ ձևով. (հիշում եմ այդ օրը, երբ ինձ առաջարկեցիր քո կինը լինելո, իսկ ես ընդունեցի առաջարկդ):
Գործի էի գնացել ու էնքան էլ տրամադրություն չունեի: Մեկ էլ եկավ ընկերուհիս, ասեց մի րոպեով դուրս գամ, քանի որ անակնկալ ուներ, որը կարող էր տրամադրությունս կբարձրացնել։ Տվեց ինձ էս մատանին, բայց ասեց, որ նորից հետ պետք է վերցնի, քանի որ վրան ուզում էր lucherino փորագրել: Լուկերինոն իտալերեն բառ է, որ թռչնի տեսակի անվանում, որն ասոցավում է իմ հոր հետ, քանի որ ժամանակին նրա կեղծանունը չիժ էր, ինչն էլ իտալերենով հենց լուկերինոն է։ Այդ օրն էլ տխրել էի, քանի որ հորս մահվան տարելիցն էր։ Մատանիս կարևոր նշանակություն ունի ինձ համար նաև այն պատճառով, որ այն ինձ նվիրեց հենց իմ ընկերուհին ու սա դարձավ խորհրդանիշ այն բանի, որ ես լգբտք մարդկանցից մեկն եմ։ Այն նաև ինձ հիշեցնում է իմ ընկերուհու հոգատարության, ուշադրության ու սիրո մասին, ու նաև այն, որ միասին ենք։
Մի օր ուղղակի քայլում էի փողոցում ու նկատեցի, որ նոր մարզասրահ է բացվել, ոչինչ հետս չունեի, բայց կարծես մեկը ստիպեր, որ ներս մտնեմ: Առաջին անգամ ծանոթացա իմ սիրելիի հետ հենց նույն օրը այդ մարզասրահում: Նույն մարզասարքի դիմաց վարժություններ էինք անում ու ես ձեռնոց չունեի։ Նա տեսավ , որ ես ձեռնոց չունեմ, ու իր ձեռքի ձեռնոցները հանեց ու ինձ տվեց: Վարժությունները ավարտելուց հետո, իրեն էի ցանկանում վերադարձնել, բայց նա չվերցրեց, ասեց, որ ինձ է նվիում: Առաջին անգամից հետո, մենք ևս երեք անգամ հանդիպեցինք մարզասրահում, իսկ հիմա արդեն 3 տարի է մենք միասին ենք:
Ես ունեի մի մարդ, ում հետ շատ երկար եղել եմ հարաբերությունների մեջ, ու ես նոթատետրիս մեջ իրա մասին շատ բաներ եմ գրել: Վերջին երկու բանը, ինչ ես գրել եմ նոթատետրիս մեջ` իրեն ուղղված նամակներ են: Պահեր են լինում, երբ ես ուղղակի չէի կարողանում արտահայտել մտքերս, ու գրում էի իմ մտքերը նոթատետրի մեջ ու կարդում էի իր համար: Մենք բաժանվել էինք, ու հաջորդը օրը ես իրեն ասեցի, որ մենք պետք տեսնվենք ու ես իրեն նաև ասացի, որ պետք ա խոսեմ հետը, ինքը ասեց, որ հենց էտ պահին խոսեմ։ Ասացի, որ չեմ կարող խոսել, պետք է կարդամ: Ես սկսեցի կարդալ. բաներ կար, որոնց հետ համամիտ չէր ու փորձում էր ինձ ընդհատել։ Ասեցի՝ չէ սպասիր, ես մինչև վերջ կարդամ, հետո դու քո կարծիքը կարտահայտես: Կարդալիս ձայնս դողում էր: Մենք նստած էինք բակերից մեկի խաղահրապարակում, ու երբ ես ավարտեցի կարդալս՝ նա ինձ ջղայնացրես, ես շատ նյարդայնացա, շպրտեցի նոթատետրս ու առանց որևէ բան ասելու գնացի: Բայց մի քանի ժամ հետո ես հետ եկա ու վերցրեցի նոթատետրս, որովհետև իմ մի տարվա ամբողջ մտքերը, հիշողությունները այդ նոթատետրի մեջ էին ու շարունակում էին մնալ:
Երբ ես 4 տարեկն էի, մեր հարևանի աղջիկները ինձ բացատրեցին թե ինչ է սեքսը, երևի դա նրանց հետաքրքիր էր, իրենք տեսել էին, թե ինչպես են իրենց մաման ու պապան սեքս անում իսկ ես դա երբեք չեմ տեսել, քանի որ ես մենակ մամա ունեի: Ու երբ ինձ բացատրեցին, ես հասկացա, որ ես տղան եմ, ու ես պետք ա սիրեմ աղջկան ու իր հետ սիրով զբաղվեմ: Նույն շրջանում մամաս ինձ համար նոր տարուն տիկնիկ էր նվիրել, շատ գեղեցի տիկնիկ էր ու քայլում էր տիկնիկս: Ես էտ խաղալիքի մեջ եմ տեսել էն աղջակն, ում ես կարող էի սիրել որպես տղա, ու երկար տարներ պահել եմ էտ խաղալիքը, փորձում էի սիրունացնել, դեմքին մեյք ափ էի անում: Տիկնիկս արտահայտված կանացի օրգաններ ուներ ու ես համբուրում էի այդ մասերը, շուրթերը, կամ պատկերացնում էի, թե ինչպես եմ սեքս անում տիկնիկիս հետ, իհարկե իմ մանկական պատկերացմամբ: Տատիկս ու մամաս հաճախ էին ինձ բռնացնում, երբ ես համբուրում էի տիկնիկիս: Ու ինչքան էլ խոսում էին ինձ վրա, միևնույն է ես չէի դադարում սիրել իմ տիկինիկին:
Ես մի ավանդույթ ունեմ, ամեն անգամ երբ բաժանվում եմ իմ սիրած մարդուց, միշտ ինձ մատանի եմ գնում, որպեսզի իրենից հիշատակ մնա, կամ առնում եմ էն ընթացքում, երբ մենք դեռ միասին ենք լինում: Ունեմ 3 մատանի` 3 նախկին: Մատանիներս կարծես իրենց գնալուց հետո մնացած սիմվոլներ լինեն, որոնք ինձ միշտ հիշեցնեում են, որ իրենք գոյություն ունեն: Էնպես ստացվեց, որ առաջին ըներոջս հետ, երբ հանդիպում էինք, միասին գնացինք ինձ սև մատանի գնելու, հետո երբ բաժանվեցի իրենից հետո մատանիս միշտ մատիս էր ու անընդհատ պտտեցնում էի այն՝ իրեն հիշելով: Արդեն երկու տարի ա, ես ունեմ մատանիներս, ու իրենք միշտ իմ մատներին են: Ու մատանիներս ունեն անուններ`իմ նախկինների անուններով: Ամեն մատանիս առավոտյան կրելիս նախկիններիս անուններն եմ տալիս, կրում եմ նրանց ու մեզ բարի օր եմ մաղթում:
Մազերս ինձ համար խորհրդանիշ են: Ես նոն բայների անձ եմ, ու իմ գենդերային դերերի արտահայտման հիմնական միջոցը իմ մազերն են: Երբ ես ինձ նույնականացնում եմ որպես աղջիկ և տանից դուրս եմ գալիս որպես աղջիկ` ես դնում եմ այս մազերը, որը էն հիմնական պարագաներից ա, որ ինձ դարձնում ա աղջիկ, ու ես հանում եմ իմ մազերը այն ժամանակ, երբ ես դուրս եմ գալիս տանից, որպես տղա: Երբ մազերս չեմ կրում միշտ հայելու վրա եմ կախում: Ես մազերս խնամում եմ հատուկ նյութերով, օգտագործում եմ հատուկ յուղեր, շամպուններ ու բալզամներ, որովհետև ես սիրում եմ, երբ իմ մազերը լավ տեսք են ունենում: Նաև սիրում եմ գունային փոփոխությունների ենթարկել իմ մազերը ու հիմնականում ես ինքս եմ դա անում, քանի որ չեմ վստահում իմ մազերը ուրշներին: Իմ մազերը իմ ինքնության անբաժանելի մասն են:
